Số 9 ảo là gì? Vai trò, nhiệm vụ và kỹ năng của số 9 ảo trong sơ đồ chiến thuật bóng đá

Số 9 ảo là một vai trò rất thú vị trong bóng đá. Họ có thể ghi bàn như những tiền đạo đích thực nhưng đồng thời cũng có thể lùi xuống như một tiền vệ tấn công. Cùng Chảo lửa TV tìm hiểu về số 9 ảo là gì? Họ có vai trò như thế nào trong trên sân? 

1. Số 9 ảo là gì?

Số 9 ảo là những cầu thủ được sắp xếp ở vị trí tiền đạo trung tâm trong sơ đồ chiến thuật, nhưng lại không thường xuyên xuất hiện trong vòng cấm. Thay vào đó, những cầu thủ này thường di chuyển xuống hàng tiền vệ để hỗ trợ đồng đội tấn công hoặc tự mình xâm nhập vòng cấm để ghi bàn. Số 9 ảo thường được sử dụng trong lối chơi kiểm soát bóng và đòi hỏi cầu thủ phải di chuyển linh hoạt và sở hữu bộ kỹ năng toàn diện. 

2. Nhiệm vụ của số 9 ảo

Số 9 ảo sẽ có nhiệm vụ tạo ra khoảng trống thay vì khai thác khoảng trống như số 9 truyền thống. Số 9 ảo sẽ có xu hướng lùi sâu xuống giữa sân, từ đó khiến các hậu vệ đối phương phải để mắt và dâng cao khỏi vị trí. Điều này sẽ tạo ra không gian cho tiền đạo cánh hoặc tiền vệ công tận dụng. 

Với việc thi đấu lùi sâu, số 9 ảo sẽ nhận bóng từ tuyến tiền vệ và sau đó phối hợp với các cầu thủ trên hàng công, giúp duy trì sự liên kết giữa các tuyến và tạo ra các pha tấn công nguy hiểm. Ngoài nhiệm vụ kiến thiết, số 9 ảo còn khai thác khoảng trống giữa hai trung vệ đối phương, họ thường rê bóng hoặc bất ngờ xuất hiện trong vòng cấm để tận dụng cơ hội ghi bàn. 

3. Những kỹ năng cần thiết để chơi ở vị trí số 9 ảo

Số 9 ảo đòi hỏi cầu thủ phải sở hữu nhiều kỹ năng từ rê bóng, chuyền bóng, tốc độ và dứt điểm. Lionel Messi là một hình mẫu điển hình cho vị trí này. Trong giai đoạn 2009-12, anh thường xuyên lùi sâu xuống giữa sân để tham gia quá trình triển khai bóng của Barcelona. Messi di chuyển rất rộng để nhận bóng và là mối liên kết giữa các tuyến trong lối chơi của gã khổng lồ xứ Catalan. 

Messi là số 9 ảo xuất sắc nhất lịch sử

Khi gặp những đối thủ phòng ngự số đông, Messi có thể chuyền bóng, phối hợp ban bật cùng đồng đội để tịnh tiến bóng lại gần khung thành đối thủ. Việc Messi thi đấu lùi sâu sẽ thu hút sự chú ý của các trung vệ đối phương, từ đó anh có thể thực hiện một đường chọc khe mở ra không gian cho các tiền đạo cánh khai thác. Ngoài ra, khi nhận thấy sở hở trong tuyến phòng ngự của đối thủ, Messi thường rê bóng xộc thẳng vào trung lộ để tìm kiếm cơ hội ghi bàn. Mặc dù không có thể chất tốt, nhưng bộ kỹ năng toàn diện và sự nhanh nhạy đã giúp Messi trở thành số 9 ảo hay nhất trong lịch sử bóng đá. 

Trong bóng đá hiện đại, một số huấn luyện viên còn yêu cầu số 9 ảo phải biết hỗ trợ phòng ngự. Điển hình nhất trong vai trò này là Roberto Firmino tại Liverpool. Tương tự như những số 9 ảo khác, anh cũng lùi sâu hỗ trợ đồng đội nhưng HLV Jürgen Klopp còn yêu cầu anh phải là lớp pessing đầu tiên của đội bóng. Do đó, Firmino thường di chuyển bao sân để gây áp lực lên các trung vệ để ngăn cản đối phương triển khai bóng từ tuyến dưới. Trong thời kỳ đỉnh cao, anh thường sở hữu các thống kê về phòng ngự tương đương với những hậu vệ nổi bật khác. 

4. Vai trò của số 9 ảo trong sơ đồ chiến thuật 4-3-3 và 4-5-1

Trong giai đoạn còn dẫn dắt Barcelona, HLV Pep Guardiola thường xuyên sử dụng sơ đồ 4-3-3 với Messi thi đấu trong vai trò số 9 ảo. Khi Messi lùi sâu, sơ đồ này sẽ chuyển hoá thành 4-4-2 với hai tiền đạo cánh dạt vào trung lộ nhằm tận dụng khả năng kiến tạo của Messi. Với hệ thống này, Messi sẽ thi đấu tự do hơn, trong khi trung vệ đối phương phải hỗ trợ hậu vệ biên theo kèm hai tiền cánh của Barca. Khi Messi bắt đầu tiếp cận khung thành, các trung vệ đối phương sẽ phải dâng lên áp sát. Lúc này, 2 tiền đạo cánh của Barca sẽ tận dụng khoảng trống trên để nhận các đường chuyền qua khe giữa hậu vệ và trung vệ đối phương.

Sơ đồ 4-3-3 với Messi đảm nhận vai trò số 9 ảo

Vai trò số 9 ảo còn được sử dụng trước đó bởi HLV Spalletti trong giai đoạn dẫn dắt AS Roma 2006-08. Thời điểm này, ông đã sắp xếp tiền vệ tấn công Francesco Totti cho vị trí cao nhất trong sơ đồ 4-5-1. Tuy nhiên, Totti vẫn chủ yếu thi đấu trong vai trò số 10, anh tham gia vào khu vực giữa sân và biến sơ đồ 4-5-1 thành 4-6-0. Với hệ thống này, AS Roma thường chiếm quyền kiểm soát hoàn toàn ở tuyến giữa với Totti là nhân tố chủ chốt trong các pha tổ chức tấn công. Sau đó, Francesco Totti đã nhận được danh hiệu Chiếc giày vàng châu Âu 2006-07 với 26 bàn thắng. 

Đội hình 4-5-1 của AS Roma với Totti đảm nhận số 9 ảo

5. Những lý do khiến số 9 ảo ít được sử dụng

Số 9 ảo giúp liên kết các tuyến và mang lại sự đột biến cao trong lối chơi. Tuy nhiên, vị trí số 9 ảo đã gần như không còn được sử dụng trong thời điểm hiện đại. Lý do đầu tiên xuất phát từ việc cầu thủ đảm nhận vai trò này phải sở hữu nhiều kỹ năng và tố chất phù hợp. Kể từ khi rời Barcelona và chuyển sang dẫn dắt Bayern Munich hay Man City, Pep Guardiola cũng không tái sử dụng vai trò này cho bất kỳ cầu thủ nào khác mặc dù ông không thiếu những cái tên chất lượng.

Số 9 ảo thường phù hợp với lối chơi kiểm soát bóng. Do đó, cầu thủ đảm nhận vị trí này phải có khả năng phối hợp nhuần nhuyễn với các tiền vệ. Điều này đã được bộ ba Messi, Iniesta và Xavi thể hiện rất rõ dưới thời Guardiola. Đây đều là những cầu thủ trưởng thành từ La Masia và sẽ rất khó để tìm được sự ăn ý nào tốt hơn họ. Ngoài ra, sơ đồ với số 9 ảo còn yêu cầu hai tiền đạo cánh có khả năng di chuyển vào trung lộ và chơi như một tiền đạo đích thực. Vai trò này đã được Thierry Henry, Samuel Eto'o hay David Villa thể hiện rất tốt để khai thác khoảng trống khi Messi lùi sâu.

Bên cạnh yếu tố nhân sự, việc số 9 ảo ít được trọng dụng còn đến từ hệ thống chiến thuật. Nhiều đội bóng hiện nay đã áp dụng sơ đồ 3 trung vệ, từ đó khỏa lấp khoảng trống giữa trung vệ và hậu vệ biên.