Pelé: Huyền thoại vĩnh cửu của bóng đá Brazi

1. Pelé là ai?

Pelé tên thật là Edson Arantes do Nascimento, ông là một cầu thủ bóng đá người Brazil. Pelé sinh ngày 23/10/1940 tại Três Corações, Minas Gerais, Brazil. Ông là con trai của cầu thủ bóng đá Dondinho và bà Celeste Arantes. Cái tên Pelé ra đời thời ông đi học, khi đó ông hâm mộ thủ thành Bile nên các bạn ông đã gọi ông với cái tên là Pelé. 

Hoàn cảnh gia đình ông cũng giống như bao cầu thủ nổi tiếng Brazil khác, Pelé lớn lên trong sự nghèo đói và thiếu thốn, khi còn nhỏ ông được cha tặng một quả bóng do ông tự làm bằng cách đan những vỏ bưởi lại và nhét giấy vào bên trong, tình yêu với trái bóng tròn của Pelé cũng bắt đầu từ quả bóng đặc biệt này mà ra. Quả bóng mà cha ông tặng móp méo nhiều chỗ và phải có những đôi chân cực kỳ khéo léo mới mới kiểm soát được trái bóng này, đó là một phần lý do Pelé sau này sở hữu một kỹ thuật kiểm soát bóng cực kỳ khéo léo ít ai có được.

Pelé thời bé

2. Sự nghiệp của Pelé

 Pelé chơi ở vị trí tiền đạo, ông là huyền thoại của đội tuyển Brazil và câu lạc bộ Santos, ông đã ghi tổng cộng 643 bàn sau 656 trận ra sân cho Santos. Đoạn cuối của sự nghiệp ông chuyển sang Mỹ thi đấu cho câu lạc bộ New York Cosmos và kết thúc sự nghiệp vĩ đại của mình tại đây với tổng cộng 757 bàn thắng trong sự nghiệp.

2.1 Sự nghiệp cấp câu lạc bộ

CLB Santos

Năm 1956, người thầy đầu tiên của Pelé, huấn luyện viên de Brito đã đưa ông tới câu lạc bộ Santos để thử việc. De Brito còn mạnh miệng nói với ban lãnh đạo câu lạc bộ Santos rằng “cậu bé 15 tuổi này sẽ trở thành cầu thủ vĩ đại nhất bóng thế giới trong tương lai”. Trong thời gian thử việc, Pelé đã để lại ấn tượng với HLV trưởng Santos lúc đó là ông Lula bằng những kỹ năng chơi bóng siêu việt, bẩm sinh của mình và cậu bé đó đã nhận được một bản hợp đồng chuyên nghiệp cho câu lạc bộ Santos năm 1956. 

Ngay ở mùa giải đầu tiên, Pelé đã được câu lạc bộ Santos trao cho chiếc áo số 10, sau này trở thành con số biểu tượng của ông. Pelé ra mắt đội một của Santos vào ngày 7/9/1956 gặp câu lạc bộ Corinthians, ở tuổi 15 Pelé có một màn trình diễn ấn tượng và kết thúc trận đấu với tỉ số 7-1 thuộc về Santos, ông đã ghi bàn thắng đầu tiên trong sự nghiệp bóng đá chuyên nghiệp của mình ở trận đấu này.

Mùa giải 1957, Pelé được trao một suất đá chính trong đội hình ở tuổi 16, ông trở thành cầu thủ trẻ tuổi nhất lọt vào danh sách ghi bàn hàng đầu tại giải đấu.

Năm 1958, ông có được danh hiệu lớn đầu tiên của mình là chức vô địch quốc gia Brazil cùng với Santos, ông là cầu thủ ghi nhiều bàn nhất giải đấu năm đó với 58 bàn thắng, một kỷ lục khó bị phá vỡ cho tới hiện nay về cả số bàn thắng và số tuổi khi ông làm được điều này.

Mùa giải 1960, Pelé có lần thứ 2 nâng cao chức vô địch quốc gia Brazil, vua bóng đá ghi 33 bàn thắng ở mùa giải đó, một hiệu suất ghi bàn quá ghê gớm với một cầu thủ 20 tuổi. Năm 1961 con số bàn thắng ông ghi lên tới 47 bàn và giúp Santos có lần thứ 2 liên tiếp lên ngôi ở giải vô địch quốc gia.

Năm 1962, Pelé cùng câu lạc bộ Santos tham dự giải đấu lớn nhất Nam Mỹ là Copa Libertadores. Mùa giải này Santos đã thể hiện sức mạnh của mình với những chiến thắng liên tiếp. Trong trận chung kết gặp Penarol, Pelé đã ghi 2 bàn thắng qua đó đưa câu lạc bộ Santos lên đỉnh Copa Libertadores. Cùng năm đó Santos đã gặp Benfica trong trận chung kết cup liên lục địa, cầu thủ số 10 của Santos đã có một trận đấu đỉnh nhất trong sự nghiệp của mình, đó là lần đầu tiên Pelé đối đầu với huyền thoại Eusebio. Pelé đã ghi một hattrick vào lưới Benfica trong chiến thắng 5-2 của Santos. Sau World Cup 1962, tiếng vang của ông đã tới lục địa già, các ông lớn như Real Madrid hay Juventus đều muốn có được sự phục vụ của ông nhưng tổng thống Janio Quadros (Tổng thống thời bấy giờ của Brazil) đã đưa ra lệnh Pelé là “kho báu của quốc gia” vào năm trước đó để ngăn chặn việc Pelé ra nước ngoài thi đấu.

Pelé trong màu áo câu lạc bộ Santos
 

Mùa giải 1963, Pelé đã cùng câu lạc bộ Santos bảo vệ thành công chức vô địch Copa Libertadores. Trận bán kết Pelé đối đầu với câu lạc bộ Botafogo có nhiều huyền thoại Brazil như Garrincha, Jairzinho, ông đã có bàn thắng gỡ hòa 1-1 đều cho Santos ở những phút cuối cùng trong trận lượt đi, trong trận lượt về sân bóng hoàn toàn là sàn diễn của vua bóng đá Pelé, ông ghi một hattrick giúp Santos hủy diệt Botafogo 4-0. Ở trận chung kết gặp Boca Juniors, Santos đã giành chiến thắng với tổng tỉ số 5-2 sau 2 lượt trận và người góp công lớn nhất trong hai chiến thắng đó không ai khác ngoài Pelé. Pelé đóng góp cho Santos 5 bàn thắng ở giải đấu đó. Tính đến nay, Santos chính là câu lạc bộ duy nhất của Brazil nâng cup Libertadores trên đất người Argentina.

Mùa giải 1965, Pelé có lần thứ 3 tham dự một trận chung kết Copa Libertadores, nhưng ông cùng với Santos đã để thất bại trước câu lạc bộ họ đã từng đánh bại ở trận chung kết năm 1962 là Penarol. Dù không lên ngôi tại giải đấu nhưng Pelé vẫn là vua phá lưới của giải đấu với 8 bàn thắng.

Ngày 19/11/1969,  Pelé đã cán mốc 1000 bàn thắng trong tất cả các trận đấu của ông. Pelé ghi bàn trong trận đấu với Vasco da Gama từ một quả phạt đền tại sân vận động Maracana.

Sau khi luật coi Pelé là “kho báu của quốc gia” được gỡ bỏ. Năm 1974 ông rời câu lạc bộ Santos và trở thành một biểu tượng, một nhân chứng sống cho những trang sử hào hùng nhất kể từ khi câu lạc bộ này thành lập. 

Năm 1975, ông đầu quân cho câu lạc bộ New York Cosmos tại đất nước xứ sở cờ hoa. Với sự xuất hiện của Pelé, bóng đá Hoa Kỳ đã nhận được sự quan tâm đặc biệt của cả thế giới và người dân Mỹ vì khi đó môn bóng đá không được người dân Mỹ quan tâm và ưa chuộng.

>> Xem trực tuyến các trận đấu của câu lạc bộ Santos tại Chaoluatv 

CLB New York Cosmos

Pelé được trao chiếc áo số 10 quen thuộc của ông khi đầu quân cho New York Cosmos. Năm 1976, trong trận đấu giữa New York Cosmos và Haiti Violette AC đã có hơn 25000 khán giả đến sân để được xem vua bóng đá chơi bóng, Pelé đã ghi bàn thắng ấn định chiến thắng 2-1 cho New York Cosmos ở những giây cuối cùng của trận đấu đó.

Dù đã ở bên kia sườn dốc sự nghiệp, Pelé vẫn có thể dẫn dắt đội bóng đến chức vô địch Bắc Mỹ vào năm 1977.

Ngày 1/10/1977, Pelé chơi trận đấu cuối cùng trong sự nghiệp của mình trong một trận đấu tri ân ông giữa câu lạc bộ New York Cosmos và câu lạc bộ Santos. Sân vận động Giants ngày hôm đó đã chật kín chỗ ngồi, mọi người đều muốn chứng kiến khoảnh khắc chơi bóng cuối cùng của vua bóng đá Pelé, cả gia đình ông và một số người nổi tiếng như Muhammad Ali và Bobby Moore đều đến sân để tri ân ông.

Trận đấu cuối cùng trong sự nghiệp vua bóng đá trong màu áo New York Cosmos

2.2 Sự nghiệp cấp đội tuyển quốc gia

Pelé là một số 10 huyền thoại của Brazil, vua bóng đá chơi trận đấu đầu tiên cho đội tuyển Brazil vào năm 1957. Ông để thua Argentina 1-2 tại sân Maracana. Trong trận đấu đó Pelé đã ghi bàn thắng đầu tiên của ông cho đội tuyển Brazil và đi vào lịch sử trở thành cầu thủ trẻ nhất ghi bàn tại cấp độ quốc tế khi mới chỉ 16 tuổi 9 tháng.

Pelé đến Thụy Điển tham dự vòng chung kết World Cup 1958 với một chấn thương đầu gối. Nhưng ông đã trở thành một hiện tượng chưa từng có trong lịch sử các vòng chung kết World Cup. Ông là cầu thủ trẻ nhất tại giải đấu đó và cũng là cầu thủ trẻ nhất từng dự một kỳ World Cup. Tại trận bán kết gặp đội tuyển Pháp, Pelé đã ghi một hattrick vào lưới đội tuyển Pháp trở thành cầu thủ trẻ nhất từng làm được điều này trong lịch sử các vòng chung kết World Cup

Ngày 29/6/1958, Pelé đi vào lịch sử khi là cầu thủ trẻ nhất tham dự một trận chung kết World Cup khi mới 17 tuổi. Ông ghi một cú đúp trong trận đấu đó giúp Brazil đánh bại đội chủ nhà Thụy Điển với tỉ số 5-2 ngay tại thủ đô Stockholm. Pha ghi bàn đầu tiên của Pelé trong trận đấu đó được xem là biểu tượng và là một trong những bàn thắng đẹp nhất lịch sử World Cup với một pha tâng bóng qua đầu hậu vệ trước khi ông tung cú vô lê khiến pha bay người của thủ môn bên phía Thụy Điển cũng chỉ để làm nền cho siêu phẩm của ông. Pelé kết thúc mùa World Cup năm đó với 6 bàn thắng sau 4 trận, đứng thứ 2 trong danh sách vua phá lưới và là cầu thủ trẻ xuất sắc nhất giải đấu.

Pelé cùng chiếc cup Jules Rimet 1958

Tiếp đà hưng phấn sau khi giành chiếc cup vàng 1958. Năm 1959, Pelé cùng tuyển Brazil tham dự Copa America tại Argentina. Dù chỉ giành vị trí Á quân năm đó nhưng Pelé đã giành trọn 2 danh hiệu cá nhân trong giải đấu khi ông là vua phá lưới với 8 bàn thắng, vừa là cầu thủ xuất sắc nhất giải đấu.

Vòng chung kết World Cup 1962 tại Chile, mọi ánh mắt đổ dồn vào Pelé, khi này ông đã trở thành cầu thủ xuất sắc nhất thế giới lúc đó. Trong trận đấu đầu tiên gặp Mexico, Pelé đã có 1 bàn thắng và 1 kiến tạo. Bàn thắng mà Pelé ghi được rất đặc biệt khi ông vượt 4 hậu vệ và ghi bàn nâng tỉ số lên 2-0. Trong trận đấu gặp Tiệp Khắc ông đã gặp phải một chấn thương và buộc huấn luyện viên Aymore Moreira phải đưa ông ngồi ngoài suốt các trận đấu sau đó. Nhưng các cầu thủ Brazil đã thi đấu xuất sắc với đầu tàu Garrincha để mang về chức vô địch World Cup thứ hai cho Brazil. Trong trận chung kết họ đánh bại chính Tiệp Khắc tại Santiago, Chile để lên ngôi vô địch.

World Cup 1966 trên đất Anh, Brazil với đầy đủ binh hùng tướng mạnh với các cầu thủ đã vô địch 4 năm về trước nhưng Brazil đã thi đấu thất vọng và dừng bước ngay sau vòng bảng. Pelé đã trở thành cầu thủ đầu tiên ghi bàn ở 3 kỳ World Cup liên tiếp sau bàn thắng vào lưới Bulgaria nhưng ông cũng gặp phải một chấn thương ở trận đấu này. Dù bị chấn thương nhưng ở lượt trận cuối ông vẫn cố gắng vào sân thi đấu ở trận gặp Bồ Đào Nha. Ông bị các cầu thủ Bồ Đào Nha phạm lỗi liên tục khiến ông phải đi tập tễnh trên sân suốt trận đấu và sau đó Brazil đã bị loại. Pelé cảm thấy chán nản sau trận đấu đó và tuyên bố sẽ giã từ sự nghiệp bóng đá quốc tế.

Đầu năm 1969, Pelé được gọi trở lại đội tuyển quốc gia nhưng ông đã từ chối thi đấu. Đến khi Mexico 1970 khởi tranh, Pelé mới thay đổi quyết định vào giờ chót. Đó là quyết định đúng đắn nhất của Pelé, ông và đội tuyển Brazil năm đó đã cho cả thế giới chứng kiến một đội hình Brazil hùng mạnh nhất trong lịch sử bóng đá nước này khi đã cuốn phăng tất cả mọi đối thủ trong giải đấu. Ở trận bán kết gặp Uruguay, Pelé đã cho người xem thấy một pha bóng nổi tiếng. Sau đường chuyền của Tostao cho ông băng xuống đôi mặt với thủ môn, Pelé đã làm một động tác giả bỏ bóng dễ dàng vượt qua thủ môn Uruguay nhưng sau đó ông lại sút bóng đi trượt khung thành. Pha bóng đó được nhiều cầu thủ bóng đá ngày nay sử dụng như một kỹ thuật qua người hoặc làm mồi nhử chiến thuật. Trận chung kết giữa Brazil và Ý đã khiến sân vận động Azteca “nổ tung” với lượng người đến sân khổng lồ. Brazil hủy diệt Italy 4-1 trong trận chung kết để lên đỉnh thế giới lần thứ 3, Pelé đóng góp 1 bàn thắng và 2 kiến tạo trong trận đấu này. Brazil đã được giữ chiếc cup Jules Rimet vĩnh viễn sau chức vô địch 1970 vì sau này World Cup đã thay đổi thiết kế của chiếc cup vàng thành như ngày nay.

Pelé sau chức vô địch WC 1970

Trận đấu cuối cùng của ông trong màu áo vàng xanh là vào ngày 18/7/1971 gặp Nam Tư tại Rio de Janeiro. Pelé đi vào kỷ lục của Brazil với 67 trận thắng, 14 trận hòa và 11 trận thua. Pelé là cầu thủ ghi nhiều bàn thắng nhất lịch sử đội tuyển quốc gia Brazil với 77 bàn thắng, mãi đến năm 2023 kỉ lục của ông mới bị phá vỡ bởi một cầu thủ tài năng không kém chính là Neymar.

>> Xem trực tuyến các trận đấu của đội tuyển Brazil tại Chaoluatv 

3. Phong cách chơi bóng

Phong cách chơi bóng của Pelé là sự kết hợp giữa kỹ thuật, tốc độ và sự nhạy bén. Ông là một tiền đạo được biết đến với khả năng kiểm soát bóng ấn tượng, dứt điểm sắc bén. Pelé có một tầm nhìn chiến thuật cao, luôn có mặt đúng lúc, đúng chỗ để tận dụng cơ hội ghi bàn

Pelé nổi tiếng với những tình huống xử lý bóng gọn gàng trong không gian hẹp, nhiều lần trong sự nghiệp ông vượt qua 4-5 cầu thủ đối phương để ghi bàn. Pelé cũng là một cầu thủ có tâm lý rất vững khi ông thường xuyên có những pha xử lý bất ngờ như như lốp bóng, hoặc xoay compa, ông làm được điều này do có một sự tự tin cộng với tâm lý và niềm cảm hứng chơi bóng bất tận của mình.

4. Pelé có những đóng góp gì cho xã hội?

Ngoài bóng đá, Pelé còn tích cực tham gia các hoạt động thiện nguyện, chung tay chia sẻ và giảm bớt đói nghèo, bệnh dịch và bất công trên thế giới. Ông là một tấm gương để các cầu thủ trẻ sống tại khu ổ chuột ở Brazil và tất cả mọi người trên thế giới hướng đến.

5. Pelé có những thành tích, danh hiệu nào?

Pelé được người hâm mộ túc cầu khắp thế giới gọi với cái tên vua bóng đá sau những gì ông thể hiện ở trên sân bóng với phẩm chất thiên tài , kỹ năng siêu việt không phải ai cũng làm được. Ông còn có một bộ sưu tập danh hiệu đồ sộ trong sự nghiệp thi đấu đỉnh cao của mình. Đặc biệt là 3 chiếc cup World Cup, ông chính là cầu thủ duy nhất trên thế giới giành được 3 danh hiệu World Cup, đó chỉ là số ít trong vô vàn những danh hiệu mà ông có được. Dưới đây là những danh hiệu trong sự nghiệp vĩ đại của vị vua bóng đá.

Pelé và 3 chiếc cup vàng World Cup

CLB Santos

• Campeonato Brasileiro Serie A (6): 1961, 1962, 1963, 1964, 1965, 1968
• Copa Libertadores (2): 1962, 1963
• Intercontinental Cup (2): 1962, 1963
• Intercontinental Supercup (1): 1968
• Campeonato Paulista (10): 1958, 1960, 1961, 1962, 1964, 1965, 1967, 1968, 1969, 1973
• Torneio Rio-Sao Paulo (4): 1959, 1963, 1964, 1966

CLB New York Cosmos

• North American Soccer League, Soccer Bowl (1): 1977
• North American Soccer League, Atlantic Conference Championship (1): 1977

Brazil

• FIFA World Cup (3): 1958, 1962, 1970
• Taca do Atlantico (1): 1960
• Roca Cup (2): 1957, 1963
• Taca Oswaldo Cruz (3): 1958, 1962, 1968
• Copa Bernardo O’Higgins (1): 1959

Ngày 29 tháng 12 năm 2022, Ông qua đời tại bệnh viện Albert Einstein sau một quãng thời gian dài chống chọi với căn bệnh suy đa tạng, một biến chứng của ung thư đại trực tràng, hưởng thọ 82 tuổi. Đất nước Brazil đã để quốc tang 3 ngày sau sự ra đi của vua bóng đá. Ông ra đi để lại nhiều tiếc thương với người hâm mộ bóng đá trên khắp thế giới nhưng những di sản ông để lại cho bóng đá, xã hội sẽ trường tồn mãi mãi trong tim những con người yêu bộ môn thể thao vua.

>> Danh sách các tiền đạo xuất sắc nhất lịch sử bóng đá